کنتاکتور یک کلید قابل کنترل است که به صورت الکترونیکی کار می‌کند و در تابلو برق ها نیز کاربرد بسیاری دارد، به این صورت که میتوان گفت، یکی از اصلی ترین قطعات تابلو برق ها به حساب می‌آید.
در واقع کنتاکتور یک کلید مغناطیسی است که دارای 3 فاز و 3 کنتاکت اصلی می‌باشد و به جهت برقراری ارتباط بین تجهیزات از راه دور استفاده می‌شود.
کنتاکتورها شباهت زیادی به رله ها دارند، اما از کنتاکتورها به طور معمول در قطعاتی با آمپر بالا استفاده می‌شود.
کاربرد کنتاکتور ها در تجهیزات الکتریکی مانند، گرمکن برقی، بانک ها خازن دار، مدار الکتریکی و… دیده می‌شود.
نحوه کارکرد کنتاکتورها
به طور معمول در کنتاکتورها دو هسته وجود دارد که یکی از آنها به صورت متحرک و دیگری به صورت ثابت کار می‌کند، زمانی که ولتاژ از هسته عبور می‌کند، یک میدان الکترومغناطیسی ایجاد می‌شود که با استفاده از آن وضعیت و نحوه عملکرد کنتاکت های داخل قطعه مشخص می‌شود.
نکته قابل توجه این است که کنتاکتورها همانند کلید اتوماتیک زیمنس جهت قطع و وصل کردن جریان های کوتاه ساخته نشده اند.
همانطور که گفته شد در کنتاکتور یک هسته به صورت ثابت و دیگری به صورت متحرک عمل می‌کند، قسمت ثابت با استفاده از یک فنر از قسمت متحرک جدا شده است و در کنار آنها تعدادی کنتاکت به صورت عایق متصل شده اند.
البته این نکته را نیز باید در نظر گرفت که در بعضی اوقات ممکن است جریان وارد شده به بوبین کاهش پیدا کند و یا قطع شود، در این زمان فنر اتصال بین کنتاکت ها را موقتا و به صورت اتوماتیک قطع می‌کند.
مزایای کنتاکتور
- با استفاده از آن می‌توانید چند محل مختلف را از راه دور کنترل کنید.
- امکان طراحی شخصی سازی شده در مدار فرمان اتوماتیک وجود دارد.
- امنیت آن نسبت کلیدهای دستی صنعتی بسیار بالاتر است.
- طول عمر و قدرت آنها نسبت به کلیدهای صنعتی دستی بالاتر است.
- سرعت قطع و اتصال مجدد، بالاست.
کاربرد کنتاکتور ها
- یکی از اصلی ترین کاربردهای آنها در راه اندازی سافت استارتر زیمنس است که در موتورهای صنعتی به کار می‌رود.
- یکی دیگر از کاربردهای کنتاکتور در سیستم های نورپردازی است که می‌تواند در مصرف برق صرفه جویی کند.از کنتاکتورهای تک پل در خودروها نیز برای بار 12 ولت استفاده می‌شود.
- از کنتاکتورهای دو پل نیز میتوان در سیستم های تهویه هوا با ولتاژ 240 AC استفاده کرد.
انواع کنتاکتور و کاربرد آنها
- کنتاکتور تیغه چاقویی: این وسیله به عنوان یکی از قدیمی ترین کنتاکتورها شناخته می‌شود که معمولا در موتور برق ها مورد استفاده قرار می‌گرفت. این وسیله از یک تیغه و یک اهرم تشکیل شده که با استفاده از اهرم، مدارهای فلزی آن بالا و پایین می‌شود. این سوئیچ به عنوان یک کنتاکتور دستی شناخته می‌شود که در حین استفاده مشکلات زیادی دارد، به طور مثال زمانی که به صورت دستی قطع و وصل می‌شود، ممکن است کنتاکت ها به طور کامل از بین بروند.
- کنتاکتور دستی: همانطور که گفته شد تیغه چاقویی مشکلات زیادی داشت، بنابراین نسل بعدی آنها به نام کنتاکتور دستی ساخته شد. این سوئیچ این امکان را به افراد می‌دهد که در فضاهای کوچک نیز از جریان های بالا برخوردار باشند.اما اصلی ترین مشکل این سوئیچ ها این بود که قابلیت کنترل و فرمان دهی از راه دور را نداشتند.
- کنتاکتور مغناطیسی در مقایسه با انواع کنتاکتورها، به عنوان یکی از پیشرفته ترین سوئیچ ها شناخته می‌شود. در این نمونه از کنتاکتور تمام مشکلات نسخه های قبلی رفع شده است و حتی قابلیت کنترل از راه دور را نیز دارد.این کنتاکتور قابلیت این را دارد که به صورت خودکار روشن و یا خاموش شود، بدون اینکه نیازی باشد انسان دخالت کند. به دلیل اینکه این سوئیچ ها به صورت الکترومکانیکی فعالیت می‌کنند نیاز زیادی به منبع تغذیه ندارند و جریان کمی را دریافت می‌کنند. کنتاکتور برق یک نوع کلید مغناطیسی است که جهت قطع و وصل کردن مدار مورد استفاده قرار می‌گیرد. این وسیله با تحریک بوبین یا همان سیم پیچ ها به سوئیچ وصل می‌شوند و جریان 3 فاز یا تک فاز هم متصل می‌کنن، در این حالت با قطع جریان کنتاکتور هم قطع می‌شود.