کلیدهای حفاظتی یکی از انواع کلید های که برای حفاظت اشخاص و تجهیزات، در یک سیستم برقی مورد کاربرد می باشد. کلید محافظ جان، که در چند تیپ مختلف ارائه می شود یکی از امن ترین کلیدهای حفاظت برای تشخیص و قطع جریان نشتی برق و همچنین جلوگیری از ایجاد شوک ناشی از تماس غیر مستقیم با برق می باشد.
نحوه عملکردکلیدهای حفاظتی
این نوع کلیدها معمولا با رنج حساسیت ۱۰ تا ۵۰۰ میلی آمپر تولید می‌شوند و به گونه‌ای طراحی شده‌اند که با توجه به حد جریانی که خطرناک است، عمل می‌کنند.
کلیدحفاظتی برای محافظت از انسان، در صورت رسیدن به جریان ۳۰ میلی آمپر، عمل می‌کند. به این صورت که با مقایسه جریان رفت و برگشت متوجه اختلاف جریان می‌شود و جریان ورودی را قطع می‌کند. سرعت عملکرد کلیدهای حفاظتی به صورتی است که در حد میلی ثانیه جریان را قطع می‌کنند و به این صورت از وقوع هرگونه خطر احتمالی جلوگیری می‌کنند.
از کلیدهای محافظتی با حساسیت بیشتر یعنی ۳۰۰ میلی آمپر، بیشتر برای حفاظت از تجهیزات صنعتی و قطعات الکتریکی استفاده می‌شود.
اصولا کلید حفاظتی تجهیز مناسبی در برابر اتصال کوتاه و یا جریان بیش از حد نمی‌باشد. بنابراین برای ایجاد محافظت بیشتر در مدار باید از کلیدهای مینیاتوری استفاده کرد.
کاربرد و مزایای کلیدهای حفاظتی
مهم‌ترین کاربرد کلید محافظ جان جلوگیری از ایجاد خسارات مالی و جانی در افراد، دستگاه‌ها و تجهیزات مختلف و همچنین جلوگیری از وقوع حوادث ناگواری چون آتش سوزی‌ها و برق گرفتگی‌ها می‌باشد. ضمنا با توجه به تاثیری که در کاهش مقدار هدر رفتن انرژی الکتریکی دارد، در نهایت منجر به صرفه جویی اقتصادی نیز می‌شود. در صورتی که در بدنه وسایل الکتریکی و یا این که در سیستم سیم کشی ساختمان، نشتی جریان وجود داشته باشد، با گذشت زمان میزان این نشتی افزایش یافته و ممکن است سبب سوختن و آسیب دیدن وسایل برقی در منزل یا صنایع مختلف گردد.
از مهم‌ترین مزایای کلید های محافظتی می‌توان به موارد زیر اشاره کرد:
- حفاظت در برابر نوسانات برق
- حفاظت در برابر خطرات برق گرفتگی
- قطع اتوماتیک مدار در صورت عبور جریان بیشتر از میزان حساسیت پیش فرض
- قابلیت اتصال ترمینال دوگانه برای کابل و شینه
معایب کلیدهای محافظتی
از معایب کلیدهای محافظتی این است که فقط می تواند نشتی جریان را تشخیص دهد و قادر به حفاظت از مدار در برابر جریان اتصال کوتاه و اضافه بار نیست.
علاوه بر این رنج جریان حساسیت کلید و میزان تاخیر در قطع در کلیدهای محافظتی قابل تغییر نیست.
یک کلید نشت جریان خالص، عدم تعادل در جریان‌های هادی تغذیه و برگشت مدار را تشخیص می‌دهد، اما نمی تواند مانند فیوز یا قطع کننده مدار مینیاتوری در برابر بار یا اتصال کوتاه، محافظت کند.
اگر کلیدهای حفاظتی دارای دقت کافی در تشخیص اختلاف جریان ورود و خروجی نداشته باشد قابلیت اطمینان کمی دارد. ممکن است مدار را در اثر تشخیص اشتباه در حالت های عادی جریان نیز قطع کند.
عدم انتخاب کلید های محافظتی با حساسیت مناسب با توجه به جریان مدار مورد نظر ممکن است منجر به آسیب های جانی شود.